عبدالله قطربلیعبداللّه بن حسین قُطْرَبُّلی (م ۲۹۲ق)، از دانشمندان شیعه و از یاران خاص امام حسن عسکری (علیه‌السّلام)، شاعر و از بزرگان ادبیات عرب (صرف، نحو و لغت) در قرن سوم قمری در بغداد بود. ۱ - معرفی اجمالیابومحمد عبداللّه بن حسین بن سعد (سعید) قُطربُّلی کاتب، از زندگی وی اطلاعات اندکی در دست است. از نسب او برمی‌آید که اهل قُطربُّل، روستایی در اطراف بغداد باشد. وی از دانشمندان شیعه و از یاران خاص امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) و از بزرگان ادبیات عرب (صرف، نحو و لغت) بود که آن را نزد ابوالعباس ثعلب، نحوی و ادیب مشهور (م ۲۹۱ق) فراگرفت. ابومحمد قُطربُّلی شاعر هم بود و با ادیبان و شاعران هم عصرش همانند ابوالعباس محمد بن یزید مبرّد، عبدالله بن معتز و بُحتری معاشرت و همنشینی داشته و در سال ۲۷۹ق در یک جلسه حضور داشته‌اند. در جریان لشکرکشی یعقوب لیث صفاری به سوی عراق، موفق برادر خلیفه معتمد (خلافت ۲۵۶-۲۷۹ق) صاعد بن مخلد را به جنگ یعقوب فرستاد، اما صاعد به مناطق ایران که رسید، رفتارهای ناپسندی از خود بروز داد و موجب احضارش از سوی موفق به واسط شد. قُطربُّلی در این‌باره و همچنین درباره مرگ مادر موفق و معشوقه صاعد اشعار درازی سرود. [۵]
مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۴، ص۲۲۲.
ابوبکر محمد بن یحیی بن عباس صولی (م ۳۳۵ق) اشعار او را روایت کرده است. ۲ - اعتبار رواییاز میان رجالیون متاخر شیعه، برخی او را موثق و مورد ستایش، [۸]
مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۱۷۸.
و برخی دیگر ضعیف دانسته‌اند. مسعودی وی را از مؤلفان کتاب‌های تاریخی دانسته و اثر او را التاریخ فی اخبار الخلفاء من بنی العباس و غیرهم می‌نامد [۱۰]
مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۱، ص۱۶.
که در آن از آثار واقدی (م ۲۰۷ق) بهره برده است. ابومحمد در سال ۲۹۲ق درگذشت. [۲۲]
فیض کاشانی، ملامحسن، نضد الایضاح، ص۱۹۰.
۳ - پانویس۴ - منبعپژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۸۴-۴۸۵، برگرفته از مقاله «عبدالله قُطْرَبُّلی». رده‌های این صفحه : ادیبان شیعه عراقی | ادیبان قرن 3 (قمری) | اصحاب امام عسکری | دانشمندان شیعه قرن 3 (قمری) | درگذشتگان سال 292 (قمری) | شاعران بغداد قرن 3 (قمری) | شاعران شیعه قرن 3 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری)
|